Η οικογένεια αποτελεί ένα κοινωνικό σύστημα σε μικρογραφία. Τα μέλη της αναλαμβάνουν ρόλους, οι οποίοι έχουν περιορισμούς, ευθύνες και ελευθερίες και με αυτό τον τρόπο οργανώνουν μία δομή που εξυπηρετεί τη λειτουργία του οικογενειακού συστήματος.
Στην θεραπεία οικογένειας, προσέρχεται είτε όλη η οικογένεια είτε τα μέλη της που είναι κινητοποιημένα σε σχέση με την αλλαγή. Στο μικροσκόπιο της ανάλυσης μπαίνει ο τρόπος με τον οποίο τα μέλη έχουν μάθει να σχετίζονται και να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, τα υποσυστήματα που υπάρχουν εντός της οικογένειας και ο τρόπος που οργανώνονται, τα μηνύματα που επικοινωνούνται εμφανώς ή κεκαλυμμένα, οι προσδοκίες που φέρει το κάθε μέλος συνειδητά ή ασυνείδητα για τα υπόλοιπα μέλη ή υποσυστήματα του συνόλου, οι τρόποι με τους οποίους συνδιαλέγεται το κάθε άτομο εντός του συστήματος.
Στόχος αποτελεί η αλλαγή στους τρόπους με τους οποίους τα μέλη της οικογένειας έχουν μάθει να σκέπτονται, να επικοινωνούν τη σκέψη και το συναίσθημα και γενικότερα να στέκονται και να συναλλάσσονται εντός του οικογενειακού πλαισίου.
Η οικογένεια, όπως ένας οργανισμός, διέρχεται από περιόδους κρίσης ή μετάβασης που σημαίνουν είτε κάποια ενδεχόμενη απειλή είτε την ευκαιρία ή ανάγκη για αλλαγή και εξέλιξη. Συνήθως, τα συμπτώματα αυτής της μετάβασης αποτυπώνονται σε ένα μέλος της οικογένειας και με αυτόν τον τρόπο θα δοθεί το έναυσμα σε όλη την οικογένεια να προχωρήσει προς την αλλαγή. Μιλώντας για σύμπτωμα αναφερόμαστε στο συγκεκριμένο ερέθισμα που θα παρουσιαστεί ως αφορμή για θεραπεία. Αυτό μπορεί να είναι για παράδειγμα μία σωματική νόσος που θα εκδηλωθεί, μία ψυχική ή συναισθηματική διαταραχή, μία συμπεριφορά ενός ή περισσότερων μελών της οικογένειας η οποία μπορεί να απασχολήσει το σύνολο ή μέρος του συστήματος ή να προκαλέσει δυσφορία ή και δυσλειτουργία.
